Geen zicht op de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen
De Tweede Kamer verkiezingen van woensdag 17 maart 2021 hebben genoeg inspiratie opgeleverd voor meerdere blogs over toegankelijkheid. In dit blog wil ik, Robert van Vliet, de digitale toegankelijkheid van de verkiezingsuitslag van de Tweede Kamerverkiezing onder de aandacht brengen.
Maar eerst even een stapje terug: In 2017 al constateerde het College voor de Rechten van de Mens, na afloop van de verkiezingen, dat niet alle stembureaus toegankelijk zijn voor mensen met een beperking. En ook dit jaar waren er nog steeds te hoge drempels, gladde rolstoelhellingen en te zware deuren. Bovendien bleek begin 2021 dat websites van politieke partijen niet voor iedereen toegankelijk zijn.
Maar hoe zit het eigenlijk met de digitale toegankelijkheid van de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen?
Verkiezingsuitslagen digitaal toegankelijk? Helaas niet!
Tijdens de verkiezingsweek las ik in de handleiding van het ministerie van BZK dat de processen verbaal van de verkiezingskantoren niet onder de gemeentewet, maar onder de Kieswet vallen. En dat ze daarom niet digitoegankelijk hoeven te zijn. En dat terwijl in de Nederlandse Kieswet staat dat de uitslag van de verkiezingen ‘onverwijld op een algemeen toegankelijke wijze elektronisch openbaar’ moeten worden gemaakt.
Feitelijk betekent dit dat iedereen van 18 jaar en ouder wel mag stemmen maar dat de uitslag niet voor iedereen toegankelijk is. Blinden en slechtzienden kunnen de uitslag bijvoorbeeld niet lezen. Zij stemmen dus zonder zelf de uitslag van de verkiezingen te kunnen lezen. Blijkbaar is de uitslag alleen bestemd voor Nederlanders zonder (visuele) beperking.
Stel je bent blind of slechtziend en je hebt je stem uitgebracht op de nummer 2 van het CDA in jouw gemeente. En je wilt de uitslag in je gemeente teruglezen. Wat is er gebeurd met jouw stem? Daar kom je niet achter want er is geen uitslag beschikbaar voor jou.
Het had al lang geregeld moeten zijn
Al sinds 2006 is vastgelegd in een internationaal mensenrechtenverdrag van de Verenigde Naties dat documenten toegankelijk moeten zijn voor iedereen. Dus ook voor mensen met een beperking en/of chronische ziekte. In 2016 heeft Nederland dit uitgangspunt officieel bekrachtigd. Veel overheden zijn daar vervolgens mee aan de slag gegaan, maar als het gaat om communicatie en informatie is daar nog wel wat werk aan de winkel. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het grootste deel van de documenten die door gemeenteraden online worden gepubliceerd en niet toegankelijk zijn.
Toegankelijkheid een morele plicht?
Zullen we gewoon met elkaar afspreken dat bij de Gemeenteraadsverkiezingen van 2022 alle verkiezingsuitslagen wel toegankelijk zijn voor iedereen? Daarmee doel ik niet alleen op de mensen die verantwoordelijk zijn voor het verkiezingsproces, maar ook de communicatieprofessionals die een rol hebben voor het digitaal bekend maken van de verkiezingsuitslag. Wat is er nu mooier om content te maken die voor iedereen toegankelijk is?